ΚΑΤΕΡΙΝΗ / ΟΙΚΙΣΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. Πικρές αλήθειες από την Αρχιτέκτονα, Βίκη Μανιάτη, για την οικιστική κληρονομιά τής Κατερίνης που χάθηκε ή που ελάχιστα διασώζεται… (48 ΦΩΤΟ).

 

Πικρές αλήθειες 

από την Αρχιτέκτονα, Βίκη Μανιάτη, 

για την οικιστική κληρονομιά τής Κατερίνης 

που χάθηκε ή που ελάχιστα διασώζεται…

 

ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΜΑΣ ΣΧΟΛΙΟ ΣΤΗΝ ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΗΣ.

Στο πλαίσιο παρουσίασης λευκώματος, με παλιές φωτογραφίες τού Σάββα Τσιλιγγερίδη, που αφορούν την πόλη τής Κατερίνης, παρουσίαση η οποία πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 8 Οκτωβρίου 2025 στην άνω αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου Δήμου Κατερίνης, μεταξύ των άλλων εισηγήσεων που ακούστηκαν, η Αρχιτέκτων Μηχανικός Α.Π.Θ., Βίκη Μανιάτη, πραγματοποίησε μια εξαιρετική εισήγηση με θέμα: «Οικιστική εξέλιξη και αρχιτεκτονική κληρονομιά στην Κατερίνη».

Μέσα απ’ αυτή την εισήγηση ακούστηκαν κάποιες πολύ πικρές αλήθειες που αφορούν την καταστροφή πάρα πολλών κτισμάτων τού παρελθόντος τής Κατερίνης αλλά και τη διάσωση, των ελάχιστων πλέον, που υπάρχουν ακόμη. Πρόκειται για μια πόλη στην οποία γκρεμίστηκαν εκατοντάδες παλιά κτίρια λόγω τού κέρδους, δηλαδή λόγω των ιδιοκτητών που εκμεταλλεύτηκαν τις σχετικές διατάξεις τού νόμου περί «Αντιπαροχής». Έτσι, χάθηκε ένας αξιόλογος οικιστικός πολιτισμός, αλλά όχι μόνο, σε αντίθεση με άλλες πόλεις που, σε κάποιο τμήμα τους, τον διασώζουν ακέραιο.

Στην Κατερίνη καταστράφηκαν νεότερα μνημεία τα οποία βεβαίως δεν ήταν, μέχρι τότε, χαρακτηρισμένα ως τέτοια. Καταστράφηκαν υπέροχα νεοκλασικά κτίσματα. Καταστράφηκαν υπέροχες παλαιές κατοικίες. Καταστράφηκαν έτσι αρκετές μνήμες τής αισθητικής τής Κατερίνης, γεγονός που, κατά την Αρχιτέκτονα, Βίκη Μανιάτη, έχει σοβαρές συνέπειες στην όψη τής πόλης, στο οικιστικό περιβάλλον της, στην ιστορία της, στον τουρισμό της, στην παιδεία και στον πολιτισμό της, στην ίδια την κοινωνία.

Δεν θα γράψω τίποτε περισσότερο για όλα αυτά, διότι ακολουθεί η εισήγησή της. Θα πω μόνο ότι η εισήγηση της Βίκης Μανιάτη που ακούστηκε στην παρουσίαση του λευκώματος, ήταν μια εισήγηση από καρδιάς! Δεν μίλησε μόνο ως Αρχιτέκτων, μίλησε πρωτίστως ως άνθρωπος, ως άνθρωπος της Κατερίνης, μίλησε ως άνθρωπος με πλούσια αισθήματα και συναισθήματα, συγκινήθηκε και συγκίνησε. Μίλησε με πραγματική αγάπη για την πόλη που ζει. 

Μίλησε, επίσης, με απλή και κατανοητή γλώσσα, μακριά από ανόητες ιδεοληψίες και θολοκουλτούρες που, ορισμένες φορές, χρησιμοποιούν κάποιοι και κάποιες, σε τετοιου είδους ή σε άλλες παρόμοιες εκδηλώσεις, προκειμένου να εντυπωσιάσουν δήθεν το κοινό τους. Γι’ αυτό και η Βίκη Μανιάτη, όταν ολοκλήρωσε την εισήγησή της, απέσπασε, αν δεν κάνω λάθος, τα πιο έντονα και παρατεταμένα χειροκροτήματα. Και πραγματικά, τα άξιζε! 

Εκείνο, επίσης, που μου έκανε εντύπωση είναι ότι, ευτυχώς, η Βίκη Μανιάτη, καταθέτοντας τις σκέψεις και απόψεις της, δεν έμεινε μόνο σε κάποιες θλιβερές διαπιστώσεις για τη σημερινή όψη τής Κατερίνης, όπως συνήθως κάνουν κάποιοι άλλοι. Κατέθεσε και κάποιες προτάσεις. Και αν θέλουν οι αρμόδιες Υπερτοπικές και Τοπικές Αρχές καθώς και κάποιοι τοπικοί φορείς, μπορούν να προχωρήσουν, ακόμη και μέσω νέων νόμων, σε κάποιες αλλαγές που προωθούν κίνητρα και δράσεις, δράσεις οι οποίες θα είναι θετικές για την Κατερίνη, αλλά όχι μόνο.

Γι’ αυτό και όταν η Βίκη Μανιάτη κατέβηκε από το βήμα, της έδωσα τα εγκάρδια συγχαρητήριά μου. 

Ανδρέας Κατσιάπης Γαλανός,

Δημοσιογράφος στην Κατερίνη.

 

Ολόκληρη η εισήγηση της Βίκης Μανιάτη έχει ως εξής:

 

ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ 

ΚΑΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ 

ΣΤΗΝ ΚΑΤΕΡΙΝΗ

 

«Η Κατερίνη. Μια πόλη με μαρτυρίες για αυτήν ήδη από τους περιηγητές του 18^ου αιώνα. Μια πόλη που απελευθερώθηκε το 1912 αλλά διαμόρφωσε την οικιστική της ταυτότητα μετά το 1922, όταν σε αυτήν κατέφθασαν πρόσφυγες από τη Θράκη, τη Μικρά Ασία και τον Πόντο και ενώθηκαν με τους ντόπιους Βλάχους και Σαρακατσάνους.

Έτσι, λοιπόν, ξεκίνησε να γράφεται η ιστορία αυτής της πόλης μέσα σε προσφυγικά σπίτια, σε κομψά διώροφα αρχοντικά, σε ισόγειες κατοικίες με μεγάλες αυλές, σε μαγαζιά με «κεπέγκια», στα πρώτα διαμερίσματα στον όροφο των καταστημάτων, σε μεταγενέστερα διαμερίσματα πολυώροφων πολυκατοικιών, στον κεντρικό της δρόμο (μετά πεζόδρομο) της Μεγάλου Αλεξάνδρου, στους παράδρομους του κέντρου, στις πλατείες, στο πάρκο, στην κλειστή αγορά (που κατεδαφίστηκε και πήρε τη θέση της το Δημαρχείο, αυτό που παλιά στέγαζε η Ριζάρειος σχολή, που επίσης κατεδαφίστηκε και πήρε τη θέση της χώρος στάθμευσης οχημάτων).

Ένα ανθρώπινο μωσαϊκό οι συνοικίες της, το Κέντρο, τα Ευαγγελικά, τα Θρακιώτικα, η Νέα Ζωή, ο Καπνικός Σταθμός, τα Αστικά, τα Χηράδικα, η περιοχή του Πάρκου, το Βατάν, ο Μυλαύλακος, ο Παράδεισος, τα Καταφυγιώτικα, ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Κατερίνης. Πόση ζωή και πόση μνήμη κουβαλάει ένας αστικός ιστός; Πόσα συναισθήματα και πόσες καταστάσεις στέγασαν τα κτίρια του;

Ο αρχιτέκτονας, Άρης Κωνσταντινίδης, είχε πει: «Πόσες φορές δεν αναζητάμε τους παλιούς δρόμους και τις παλιές πλατείες για να πάρει η ανάσα μας έναν πιο ισορροπημένο ρυθμό. Πόσο συχνά δεν αισθανόμαστε μια ζεστασιά, μια θαλπωρή στην ψυχή μας κοιτάζοντας μια παλιά πρόσοψη…».

Η αρχιτεκτονική κληρονομιά ενός τόπου είναι ακριβώς αυτό: η επίκληση στη συλλογική μνήμη που γαληνεύει την ψυχή και δημιουργεί ένα αίσθημα ασφάλειας, ένα αίσθημα του «ανήκειν». Αποτελεί μια ρεαλιστική και σύγχρονη απεικόνιση του παρελθόντος. Είναι αυτή που μεταφέρει ολόκληρη την ιστορία της πόλης από γενιά σε γενιά, όχι μέσα από λέξεις και κείμενα αλλά μέσα από την εικόνα των κτιρίων τα οποία παραμένουν ζωντανά για να μας τη διηγηθούν.

Στην Κατερίνη, δυστυχώς, δεν έχουν διασωθεί ενιαία σύνολα αρχιτεκτονικής, παρά μόνο διάσπαρτα κτίρια. Δεν διαθέτουμε ένα τμήμα πόλης το οποίο να έχει διασωθεί ως «παλιά πόλη» (όπως αντίστοιχα σε άλλες ελληνικές πόλεις, για παράδειγμα η Ξάνθη, η Καστοριά ή τα Τρίκαλα). 

Παρότι οι συνοικίες της Κατερίνης μαρτυρούν την κοινωνική διαστρωμάτωση της πόλης, διατηρώντας η καθεμιά την ιστορική τους ταυτότητα, η αρχιτεκτονική τους φυσιογνωμία παρουσιάζεται μόνο μέσα από τα λιγοστά κτίρια που έχουν διασωθεί μέσα σε αυτές. Η διαφορετικότητα που χαρακτηρίζει τα μορφολογικά και τυπολογικά χαρακτηριστικά των κτιρίων ανάλογα με την περιοχή που βρίσκονται, υπογραμμίζει την ποικιλομορφία στην κοινωνική και λαογραφική διαστρωμάτωση της πολυσύνθετης αυτής πόλης.

Στο κέντρο της πόλης βρίσκονται κτίρια τα οποία  ανήκουν σε μια χρονολογική γκάμα από τη δεκαετία του ’20 μέχρι τη δεκαετία του ’60. Τα παλαιότερα βρίσκονται στο μέτωπο της πλατείας Ελευθερίας και χρονολογούνται την δεκαετία του 1930. 

Στην περιοχή, και ένα κτίριο της δεκαετίας του 1960 ως δείγμα μοντέρνου κινήματος, το Μέγαρο Παπαγεωργίου, το πρώτο πολυώροφο κτίριο στην πόλη.  

Ένα κοινό χαρακτηριστικό των κτιρίων του κέντρου, σε σχέση με αυτά των υπόλοιπων περιοχών, είναι ότι εδώ συναντάμε συχνά μικτή χρήση: Κατοικία στον όροφο ή τους ορόφους και κατάστημα στο ισόγειο. Στην περιοχή του Κέντρου βρίσκονται και δύο από τα χαρακτηρισμένα μνημεία: Η Αστική Σχολή και το Αρχοντικό Τσαλόπουλου. Τα υπόλοιπα τρία διατηρητέα είναι το Αρχοντικό Τσιουπλή επί της οδού 25^ης Μαρτίου, το 5ο Γυμνάσιο (πρώην οθωμανικό διοικητήριο) και ο μεταβυζαντινός ναός της Αγίας Αικατερίνης.

Τα χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα κτίρια ή κτίρια «έργα τέχνης» της πόλης αποτελούν πολύτιμο κομμάτι της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της.

 

Η Αστική Σχολή Αικατερίνης ανοικοδομήθηκε ως διδακτήριο, το 1905, από την Ελληνική Κοινότητα Κατερίνης με πρωτοβουλία του Επισκόπου Κίτρους Παρθενίου Βαρδάκα και χρησιμοποιήθηκε ως σχολείο μέχρι το 2005. 

Η Αστική Σχολή ακολουθεί κλασικιστικά πρότυπα ενώ ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός του στηρίζεται στον τύπο των σχολείων που χτίστηκαν στη Μακεδονία κατά τα τέλη του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα, γνωστός ως τύπος «Καλλία», και το διάταγμα  της 17ης Μαΐου 1894 το οποίο δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στον φυσικό αερισμό και φωτισμό του κτιρίου και γενικά σε ό,τι επηρεάζει τις συνθήκες υγιεινής.

Διαθέτει μεγαλοπρεπές ύφος που προσδίδει μνημειακότητα και πολυτέλεια στο κτίριο, ενισχύοντας έτσι το κύρος του. Διακρίνεται τυπολογικά και μορφολογικά για τη λιτότητα και τη συμμετρία του, χαρακτηριστικά ιδιαίτερα δημοφιλή στα νεοανεγειρόμενα ελληνικά διδακτήρια της εποχής.

Στο κτίριο της Αστικής Σχολής παρατηρούμε τη χαρακτηριστική αυτού του ρυθμού τριμερή διάρθρωση των όψεων σε βάση, ρυθμό (πεσσοστοιχίες, ανοίγματα) και επίστεψη (γείσο, στέγη) καθώς και χρήση φουρουσιών. Το κτίριο της Αστικής Σχολής χαρακτηρίστηκε ως μνημείο το 1980. 

Η Οικία Τσαλόπουλου κτίστηκε το 1908 ως κατοικία από τον δικηγόρο, Δημήτριο Τσαλόπουλο. 

Πρόκειται για ένα διώροφο εκλεκτικιστικό κτίσμα με ημιυπόγειο, με ενδιαφέροντα διακοσμητικά στοιχεία στις όψεις και με μια επιβλητική πυργοειδή απόληξη στη νοτιοδυτική γωνία του η οποία συμβάλλει στην προβολή του κτίσματος στον αστικό ιστό.

Η τυπολογία του κτίσματος, η οποία ακολουθεί τη διάταξη των δωματίων γύρω από μία κεντρική σάλα, ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής στις κατοικίες του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα. Το κτίσμα χαρακτηρίστηκε ως έργο τέχνης από το ΥΠΠΟΑ, το 1979, και περιήλθε στον Δήμο Κατερίνης ύστερα από απαλλοτρίωση. 

Η Οικία Τσιουπλή κατασκευάσθηκε το 1909 ως κατοικία από τον κτηματία Τσιουπλή και αποτελεί ένα από τα ελάχιστα δείγματα σωζόμενης αστικής αρχιτεκτονικής (μαζί με την οικία του Τσαλόπουλου). Είναι διώροφο κτίσμα με ημιυπόγειο και χαρακτηρίστηκε διατηρητέο το 2008. 

Το 5^ο γυμνάσιο Κατερίνης (πρώην Οθωμανικό Διοικητήριο) αποτελεί το μοναδικό σωζόμενο δημόσιο κτίριο από την περίοδο της Οθωμανικής διοίκησης και πιθανόν είναι το παλιότερο κτίσμα της πόλης μαζί με τον Τουρμπέ. Χρονολογείται στα τέλη 19ου αιώνα και στέγαζε το Οθωμανικό Διοικητήριο του Καζά Κατερίνης. Χαρακτηρίστηκε έργο τέχνης και ιστορικό διατηρητέο μνημείο μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο του, το 1991. 

 

Ο κοιμητηριακός ναός της Αγίας Αικατερίνης αποτελεί επίσης χαρακτηρισμένο μνημείο της Κατερίνης. Παρότι οι όψεις του με τις μεταγενέστερες παρεμβάσεις δεν μαρτυρούν την αρχιτεκτονική του αξία, το υφιστάμενο κτίσμα οικοδομήθηκε πριν από το 1831, σε σημείο όπου προϋπήρχε ναός, και διαθέτει εικόνες πολύτιμες για την τοπική ιστορία και την εξέλιξη της εκκλησιαστικής ιστορίας στην Πιερία. Χαρακτηρίστηκε μνημείο το 2000 από το Υπουργείο Πολιτισμού.

Εκτός από τα χαρακτηρισμένα κτίρια, υπάρχουν στην Κατερίνη και αλλά, διάσπαρτα στον αστικό ιστό, κτίρια τα οποία φέρουν σημαντικά αρχιτεκτονικά στοιχεία και διασώζουν την αρχιτεκτονική φυσιογνωμία από το παρελθόν της πόλης.

Παραδείγματα είναι:

Η οικία Μπίσμπα,

η οικία Ευαγγελάκη,

η οικία Δημάδη,

ο φούρνος Σεϊτανίδη,

η οικία Πόρρου,

η Οικία Μιχαηλίδη-Πιπέρη,

η οικία Μπότσογλου,

ο Τουρμπές,

η οικία του ποιμένα της Ευαγγελικής εκκλησίας,

κατοικίες στα Ευαγγελικά,

κατοικίες στα Καταφυγιώτικα,

το μέτωπο τριών κατοικιών στα αστικά επί της οδού Αδριανουπόλεως,

τα γερμανικά στον Σιδηροδρομικό σταθμό,

το συγκρότημα του Σιδηροδρομικού σταθμού Κατερίνης,

κατοικίες στα χηράδικα,

το συγκρότημα του Καπνικού Σταθμού Κατερίνης, κ.ά. 

Οικία Μπίσμπα. 

Οικία Μπίσμπα. 

Οικία Μπίσμπα. 

Οικία Μπίσμπα. 

Οικία Μπίσμπα. 

Οικία Μπίσμπα. 

Οικία Μπίσμπα. 

Οικία Μπίσμπα. 

Οικία Ευαγγελάκη. 

Πολλά από αυτά τα κτίρια ενδεχομένως να κατεδαφιστούν μέσα στα επόμενα χρόνια, είτε λόγω φθορών στον οικοδομικό σκελετό που τα καθιστούν επικινδύνως ετοιμόρροπα, είτε λόγω πρόθεσης των ιδιοκτητών να αξιοποιήσουν τον συντελεστή δόμησης των οικοπέδων τους. 

Σε αυτές τις περιπτώσεις, ιδιαίτερα χρήσιμο θα αποδεικνυόταν, οι νέες κατασκευές να ενσωματώσουν την παλαιά κατασκευή ή τμήμα αυτής και ειδικότερα των όψεων, ώστε να διασωθεί, έστω και εν μέρει, η μορφολογία του αρχικού κτιρίου η οποία αποτελεί πολύτιμο κομμάτι της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της πόλης και κατά συνέπεια της ιστορίας της. 

Οικία στα Καταφυγιώτικα. 

Οικία Ποιμένα "Ευαγγελικής Εκκλησίας". 

Κτίσματα ΟΣΕ στον Σιδηροδρομικό Σταθμό Κατερίνης. 

Κτίσματα ΟΣΕ στον Σιδηροδρομικό Σταθμό Κατερίνης.

Τουρμπές. 

Το ερώτημα της σύγχρονης εποχής, σε μια μικρή πόλη όπως η Κατερίνη, είναι το πώς μπορεί σήμερα η αρχιτεκτονική κληρονομιά της να αξιοποιηθεί ως βασικός παράγοντας διάσωσης της αρχιτεκτονικής της φυσιογνωμίας αλλά και ανάπτυξης ενός βιώσιμου αστικού προορισμού, που όχι μόνο αναδεικνύει και προστατεύει την πολιτισμική ταυτότητα και το φυσικό περιβάλλον της πόλης αλλά ενσωματώνει και τις σύγχρονες υποδομές. Πώς μπορεί δηλαδή να εξασφαλιστεί η αρμονική συνύπαρξη νέων και παλαιών στοιχείων, διατηρώντας την αυθεντικότητα και την ιστορική φυσιογνωμία της Κατερίνης, τόσο για τους κατοίκους της όσο και για τους επισκέπτες.

Αυτό, θα πρέπει να προβληματίσει τους αρμοδίους και να κινητοποιήσει τις Αρχές στην κατεύθυνση παροχής κινήτρων προς τους ιδιοκτήτες τέτοιων κτισμάτων για τη διαφύλαξή τους αλλά και  πραγματοποίησης ενεργειών από τους τοπικούς φορείς για τη διάσωση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, δημόσιας και ιδιωτικής, προς όφελος της ανάπτυξης του τόπου τουριστικά, πολιτιστικά και οικονομικά. Μια απαραίτητη ενέργεια για την εξέλιξη της Κατερίνης αλλά και των περισσότερων μικρών ελληνικών πόλεων είναι το «rebranding» τους.

Φούρνος Μελετλίδη. 

Παραδοσιακό κτίσμα τού 1930, επί της οδού Παρμενίωνος,
στο οποίο, για ένα διάστημα, στεγαζόταν
η δημοτική εταιρία Κατερίνης "Ολυμπιακή Αναπτυξιακή". 

Κτίσματα στον κρατικό σταθμό Καπνικού Σταθμού Κατερίνης, εκεί που σήμερα
στεγάζεται η Εθελοντική Ομάδα Δράσης Ν. Πιερίας "Ο Τόπος Μου". 

Οικία επί της οδού Αδριανουπόλεως, στα Αστικά Κατερίνης. 

Οικία στα Καταφυγιώτικα. 

Η φυσιογνωμία της πόλης οφείλει να επαναπροσδιοριστεί και να αναπτυχθεί περεταίρω. Η αφετηρία της εξέλιξης οφείλει να είναι το ιστορικό της απόθεμα το οποίο πρέπει να προστατέψει, για να επιτύχει μια ουσιαστική πολεοδομική αναβάθμιση οικιστικά, πολιτιστικά αλλά και τουριστικά. Με τον τρόπο αυτό η Κατερίνη θα καταφέρει να διατηρήσει την οικιστική της ταυτότητα, εξελίσσοντας παράλληλα τη φυσιογνωμία της. Τα κτίρια που αποτελούν την αρχιτεκτονική  κληρονομιά της πόλης μπορούν να αποτελέσουν τον τόπο της ιστορικής γνώσης για όσους την επισκέπτονται ή μένουν μόνιμα σε αυτήν.

Αφετηρία αυτής της προσπάθειας είναι η καλλιέργεια της ουσιαστικής αγάπης των ντόπιων και ιδιαίτερα της νέας γενιάς για τον τόπο τους μέσα από τη διατήρηση και ανάδειξη των ιστορικών κτιρίων και σημείων της πόλης.

Τα παιδιά διδάσκονται την ιστορία του τόπου τους με αδιάφορο τρόπο μέσα από στερεότυπες τελετές σε τυχαία χωρικά σημεία χωρίς να βιώνουν μια ουσιαστική σύνδεση με αυτήν. 

Οι επισκέπτες της πόλης, από την άλλη, αγνοούν την ιστορικότητα και το παρελθόν της, αφού περιηγούνται σε ένα απρόσωπο και αφρόντιστο αστικό τοπίο χωρίς ιστορικά και αρχιτεκτονικά σημεία αναφοράς και με σχεδόν μηδενική οπτική πληροφορία από το οικιστικό περιβάλλον της πόλης. 

Η Κατερίνη, όπως και οι περισσότερες ελληνικές πόλεις, βίωσε τη λαίλαπα της κατεδάφισης κατά την περίοδο της αντιπαροχής και ανοικοδομήθηκε με φοβερές αστοχίες.

Η Αστική Σχολή, το πρώην Οθωμανικό Διοικητήριο, η Οικία Τσαλόπουλου είναι δημόσια κτίρια που αποτελούν τον αρχιτεκτονικό θησαυρό που γλύτωσε από αυτήν την καταστροφή. Η ορθή και τακτική συντήρηση τους, η φροντίδα των όψεων και ένας υψηλής αισθητικής φωτισμός που θα φωτίζει το κέλυφος και τα επιμέρους μορφολογικά στοιχεία δημιουργώντας μια ελκυστική οπτική εμπειρία, είναι οι απαραίτητες ενέργειες των Αρχών, για να κρατήσουν ζωντανά τα κτίρια και να αναβαθμίσουν τον ρόλο τους στον αστικό ιστό.

Η αρχιτεκτονική είναι, μεταξύ άλλων, μνήμη. Για την Κατερίνη του παρελθόντος οι μνήμες ζωντανεύουν μέσα από το ανεκτίμητης αξίας αρχείο του «ΣΑΤΣΙ». Σε αυτό αρχείο όπου, εκτός από τις εικόνες της πόλης, συναντάμε τους ανθρώπους της και τη ζωή τους μέσα σε αυτήν. Ένας φωτογραφικός θησαυρός, ο οποίος λόγω του εξαιρετικού ταλέντου που διέθετε ο Σάββας Τσιλιγγερίδης, συγκεντρώνει ιδιαίτερη αξία τόσο ιστορική όσο και καλλιτεχνική.

Ευτυχώς, χάρη στον γιο του, γραφίστα, Σπύρο Τσιλιγγερίδη, και στον φιλόλογο, ιστορικό και ποιητή Αντώνη Κάλφα, στους χορηγούς – φίλους του πολιτισμού της Κατερίνης και στους Φίλους Μουσείου Πόλης για την πρωτοβουλία, οι σημαντικότερες φωτογραφίες της Κατερίνης του παρελθόντος συγκεντρώθηκαν σε αυτό το πολύτιμο λεύκωμα που έχουμε τη χαρά να παρουσιάζεται σήμερα!

Σε αυτό το σημείο, επιτρέψτε μου μια προσωπική αναφορά στον Σάτσι. Είχα την τύχη και τη χαρά να γνωρίζω προσωπικά τον Σάββα Τσιλιγγερίδη, τη χρυσοχέρα σύζυγο του, Κούλα, μοδίστρα υψηλής ραπτικής για την Κατερίνη της εποχής, καθώς και τα δύο παιδιά του, τον Σπύρο και τη Σοφία.

Ο Σάτσι ήταν επιστήθιος φίλος του παππού μου, Νίκου Αποστολίδη, και μαζί είχαν δημιουργήσει το “ΚΑΡΕ ΤΩΝ ΠΙΕΡΙΩΝ”, μια τετραμελή ορχήστρα όπου ο Σάτσι με το μοναδικό του ταλέντο στο ακορντεόν, ο Μίμης Τσακίρης στο πιάνο, ο Νίκος Βαρβούτης στα φωνητικά και ο παππούς μου στην κιθάρα και στο τραγούδι, αποτέλεσαν σταθμό στη νυχτερινή διασκέδαση της Κατερίνης, με τις καντάδες και τα τζαζ τραγούδια τους να πλημμυρίζουν με μουσικές τα πάρτι και τις εκδηλώσεις της εποχής.

Πραγματικά, συγκινούμαι όταν σκέφτομαι πόσο τυχερή είμαι που έζησα και έχω αναμνήσεις, έστω και σε πολύ μικρή ηλικία, από την παρέα αυτών των ανθρώπων: Άνθρωποι που ήξεραν να ζουν όμορφα, θα τους χαρακτήριζες bon-viveur, με δέσιμο αληθινής φιλίας να τους ενώνει, με γέλια και αστεία να γεμίζουν τις συναντήσεις τους και με μια απίστευτη, απίθανη αίσθηση του χιούμορ μεταξύ τους!!! Και το χιούμορ είναι, αποδεδειγμένα, χαρακτηριστικό των ατόμων με αυξημένο τον δείκτη ευφυΐας. Ένας τέτοιος ευφυής, ταλαντούχος και σπουδαίος άνθρωπος ήταν ο φωτογράφος, μουσικός, ακορντεονίστας, καλλιτέχνης, ευθυμογράφος, πατέρας και παππούς, Σάββας!!! 

Εύχομαι, από καρδιάς, το λεύκωμα να είναι καλοτάξιδο και να μπει σε πολλές βιβλιοθήκες Κατερινιωτών και επισκεπτών – και γιατί όχι να πωλείται σύντομα στο πωλητήριο του Μουσείου Πόλης Κατερίνης»!  

Βίκη Μανιάτη

Αρχιτέκτων Μηχανικός ΑΠΘ.